By Nie jest wyjątkiem, że sąd podczas ogłaszania wyroku zasądza karę grzywny będącą w odczuciu sądu sprawiedliwą i odpowiednią karą dla popełnionego przestępstwa czy wykroczenia. Nakłada się ją co do zasady, gdy przestępstwo bądź wykroczenie zdaniem sądu nie było na tyle dotkliwe społecznie, aby skazać oskarżonego na karę pozbawienia wolności. Aczkolwiek, niejednokrotnie zdarza się nałożenie kary grzywny przy jednoczesnym skazaniu oskarżonego na karę pozbawienia wolności.
Czym jest kara grzywny?
Kara grzywny najprościej mówiąc, jest to po prostu kara pieniężna nałożona przez sąd. To, jaką sumę przyjdzie zapłacić oskarżonemu zależne jest od sądu, który stara się wymierzyć ją w wysokości proporcjonalnej do popełnionego czynu zabronionego. Co ważne, sąd nie ma pełnej dowolności w kwestii decydowania o wysokości grzywny, albowiem może poruszać się tylko i wyłącznie w ramach przepisów prawa wskazujących jednoznacznie maksymalne i minimalne granice kwotowe grzywny.
Niejednokrotnie zdarza się, że kara grzywny jest wysoka. Dzieje się tak, ponieważ sąd wymierzając karę grzywny pragnie, aby oskarżony poczuł skutki popełnionego czynu zabronionego. Co w konsekwencji ma powodować, że skazany dwa razy zastanowi się następnym razem przed złamaniem porządku prawnego.
Niestety bywa i tak, że kara grzywny przekracza możliwości finansowe oskarżonego. Ustawodawca przewidział taką sytuację i określił w przepisach prawnych możliwość umorzenia grzywny sądowej w całości bądź części. Tym samym wskazując na przesłanki konieczne do wystąpienia, aby móc wnioskować o umorzenie kary grzywny.
Nadmienić należy, że umorzenie grzywny sądowej w części – a tym bardziej w całości – występuje w praktyce niezwykle rzadko, ponieważ pierwszym celem sądu przy orzekaniu o grzywnie było wpłynięcie na oskarżonego – nawet za cenę wystąpienia w jego życiu problemów finansowych bądź osobistych – w taki sposób, aby ten nie popełnił już nigdy więcej czynu zabronionego.
Kiedy pojawiają się podstawy do umorzenia grzywny?
Przepisy wprost wskazują, że jeżeli skazany z przyczyn od niego niezależnych nie uiścił grzywny, a wykonanie tej kary w innej drodze okazało się niemożliwe lub niecelowe, sąd może, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, grzywnę umorzyć w części, zaś wyjątkowo – również w całości. Tym samym, ustawodawca nie wskazał żadnego konkretnego zbioru określonych zachowań/warunków koniecznych do spełnienia, aby sąd mógł umorzyć grzywnę sądową. Sąd rozpatrując wniosek podchodzi każdorazowo indywidualnie do konkretnej sprawy i konkretnych sytuacji.
W praktyce wskazać można pewien zbiór zachowań/sytuacji, które są podstawą do umorzenia grzywny. Ponieważ umorzyć można karę grzywny, która stała się dla skazanego i jego najbliższych nadmiernie represyjna lub niesprawiedliwa w odczuciu społeczny. To tym samym takie okoliczności jak stan zdrowia skazanego, inwalidztwo, sytuacja materialna lub rodzinna, jak również brak możliwości podjęcia pracy są podstawą do umorzenia kary grzywny w całości lub części.
Podkreślić raz jeszcze należy, że nie jest to zbiór zamknięty – istnieje zatem szansa, że sąd umorzy grzywnę, nawet jeśli skazanego wprost nie dotyczą powyższe przykłady.
Jak wygląda proces umorzenia grzywny?
Po pierwsze, należy złożyć wniosek o umorzenie grzywny. Skazany na grzywnę może zrobić to sam bądź przy pomocy adwokata. Wskazanym jest skorzystanie z pomocy profesjonalisty (adwokata), ponieważ jak wyżej wskazano umorzenie kary grzywny należy raczej do rzadkości. Wniosek wymaga szczegółowego uzasadnienia popartego różnego rodzaju dokumentami przemawiającymi za przychylnym rozpatrzeniem wniosku. Uzasadnienie jest najważniejszą częścią wniosku, a zarazem podstawą do wydania postanowienia o umorzeniu grzywny.
Wniosek o umorzenie grzywny składa się do sądu I instancji. Złożyć go można dopiero po wszczęciu postępowania egzekucyjnego (musi minąć 30 dni od dnia wezwania przez sąd do zapłaty kary grzywny). Sąd nie ma określonego czasu na rozpatrzenie wniosku, ale przyjmuje się, że powinien go rozpatrzyć w terminie do 21 dni. Sąd decyzje wydaje w drodze postanowienia.
